Zgodnie z polskim prawem, zawierając związek małżeński, między małżonkami co do zasady powstaje ustrój wspólności majątkowej. Oznacza to, że wszystkie przedmioty (poza pewnymi wyjątkami) nabyte w trakcie trwania małżeństwa trafiają do majątku wspólnego małżonków. W momencie gdy chcemy zmienić domyślny ustrój wspólności ustawowej, należy podpisać odpowiednią umowę o rozdzielności majątkowej, potocznie zwaną jako intercyza. Ze względu na charakter tej umowy, musi zostać ona podpisana przed notariuszem.
Jeśli chcielibyście Państwo poznać różnice pomiędzy majątkiem wspólnym a majątkiem osobistym małżonków, przeczytajcie także ten artykuł: Majątek wspólny a majątek osobisty.
W dzisiejszym wpisie przedstawię cechy charakterystyczne intercyzy, jednocześnie odpowiadając na następujące pytania natury praktycznej, które z pewnością wzbudzą Państwa większe zainteresowanie:
- Czym właściwie jest intercyza i co reguluje?
- Jakie skutki wiążą się dla małżonków z zawarciem umowy rozdzielności majątkowej?
- Jaki jest koszt zawarcia intercyzy przed notariuszem?
Zapraszam do lektury.
Co to jest intercyza?
Z prawnego punktu widzenia, intercyza to umowa podpisywana w formie aktu notarialnego pomiędzy małżonkami – mężem i żoną – która reguluje ich relacje majątkowe. Jako, że umowa ta jest zgodnym oświadczeniem woli dwóch stron, oboje małżonkowie muszą być zgodni co do decyzji o samej intercyzie, jak i treści takiej umowy. Mimo że najczęściej kojarzona jest jedynie z rozdzieleniem majątków małżonków, jej zastosowanie jest znacznie szersze. Stanowi o tym wprost art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
„Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa”.
W konsekwencji, na podstawie tej umowy, małżonkowie mogą ustanowić pomiędzy sobą następujące ustroje:
- wspólności majątkowej rozszerzonej,
- wspólności majątkowej ograniczonej,
- rozdzielności majątkowej,
- rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków.
Ze względu na to, że ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami najczęściej jest przedmiotem intercyzy, w niniejszym artykule skupię się właśnie na tym ustroju. Warto jednak wiedzieć, że to nie jedyne rozwiązanie, które można uregulować w ramach tej umowy.
W tym miejscu warto również dodać, że umowę majątkową małżeńską (intercyzę) można sporządzić zarówno przed zawarciem małżeństwa, jak i w trakcie jego trwania. W tym pierwszym przypadku umowa wchodzi w życie z chwilą zawarcia związku małżeńskiego. Natomiast gdy chcemy ją zawrzeć już po ślubie, zacznie obowiązywać z chwilą jej podpisania przed notariuszem.
Intercyza jako umowa rozdzielności majątkowej – jakie skutki niesie za sobą dla małżonków?
Skutki umowy o rozdzielności majątkowej małżeńskiej wyglądają następująco:
- wspólność majątkowa i majątek wspólny przestają istnieć (lub w ogólnie nie powstają, jeśli umowę zawarto przed zawarciem małżeństwa),
- każdy z małżonków rozporządza własnym majątkiem osobistym samodzielnie,
- małżonkowie nie mają możliwości wspólnego rozliczania się z podatku dochodowego od osób fizycznych,
- rozdzielność nie wyklucza możliwości wspólnego nabycia samochodu czy mieszkania – małżonkowie mogą dzielić się nimi na zasadzie zwykłej współwłasności uregulowanej w Kodeksie cywilnym,
- każdy z małżonków odpowiada samodzielnie za swoje długi,
- nie wymaga się, aby małżonek wyrażał zgodę na istotne czynności związane z funkcjonowaniem firmy należącej do drugiego małżonka, w zakresie zaciągania zobowiązań finansowych,
- małżonek nie ponosi negatywnych konsekwencji majątkowych wynikających z problemów biznesowych drugiego małżonka.
Uwaga!
Ostatni skutek będzie występował w momencie, gdy zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej i jej rodzaj będą wiadome kontrahentom. W tym celu, prowadząc działalność gospodarczą, należy ujawnić ten fakt w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).
Koszt intercyzy przed notariuszem
Ze względu na to, że intercyza obligatoryjnie musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego, musimy się liczyć się z tym, że w związku z jej zawarciem poniesiemy określone koszty. Zasadniczo koszty notarialne w przypadku tej umowy wynoszą 400 zł + podatek VAT (23%).
Opracowała: Joanna Wieprzkowicz-Łyżeń
Źródło: Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy