W jednym z poprzednich wpisów wyjaśniałam istotę oraz znaczenie pełnomocnictwa, które może okazać się pomocne np. wtedy, gdy nie możemy samodzielnie dokonać jakiejś czynności prawnej (zobacz wpis: Pełnomocnictwo). Lektura niniejszego artykułu będzie pomocna dla osób, które już udzieliły pełnomocnictwa i zastanawiają się, co dalej można z nim zrobić. Czy przestaje ono obowiązywać po jakimś określonym czasie? A może ustawodawca wymaga od nas podjęcia dodatkowych czynności, aby do tego doszło? Jak zatem właściwie odwołać pełnomocnictwo?
Serdecznie zapraszam do lektury.
Cofnięcie pełnomocnictwa a rodzaj umocowania
Osoby, które udzieliły pełnomocnictwa z pewnością wiedzą, że jest to pewnego rodzaju upoważnienie innej osoby do dokonania w imieniu mocodawcy (czyli osoby udzielającej pełnomocnictwa) określonej czynności prawnej (lub zespołu takich czynności). To, jakie skutki prawne pociągnie za sobą cofnięcie pełnomocnictwa, zależy od tego, w jaki sposób skonstruowano treść umocowania i jakiego było ono rodzaju, tj. czy pełnomocnik został umocowany do dokonywania rozległych czynności zwykłego zarządu (tzw. pełnomocnictwo ogólne, np: do zarządzania nieruchomościami będącymi własnością mocodawcy), czy może jednak upoważniono go wyłącznie do dokonania jednej, konkretnej czynności (tzw. pełnomocnictwo szczególne, np. do zawarcia umowy najmu lokalu z konkretnym zainteresowanym w określonym czasie). A zatem, jeśli chcemy odwołać pełnomocnictwo należy wskazać, czy takie cofnięcie będzie miało częściowy, czy całościowy charakter.
Jak cofnąć pełnomocnictwo?
Jeśli pełnomocnictwa udzielono na określony czas, pełnomocnictwo wygasa po upływie wskazanego przez mocodawcę terminu. Jednak co w sytuacji, gdy udzieliliśmy go na czas nieokreślony?
Chęć cofnięcia pełnomocnictwa może pojawić się na przykład wtedy, gdy osoba umocowana popełnia zbyt wiele błędów przy realizacji swoich zadań lub po prostu znika konieczność powierzania takich czynności komuś innemu.
Przepisy mówią wprost, że pełnomocnictwo można cofnąć w dowolnym momencie i w dowolnej formie. Wówczas należy jednak pamiętać, aby dokonać tego poprzez oświadczenie złożone pełnomocnikowi. Odwołanie następuje z chwilą dotarcia do pełnomocnika tego oświadczenia w taki sposób, że mógł on się zapoznać z jego treścią. Jednak dla naszego bezpieczeństwa najlepiej będzie, jeśli dokonamy tego w formie pisemnej lub w jakakolwiek innej formie dokumentowej, która będzie mogła stanowić dowód, gdy dojdzie do ewentualnych nieporozumień.
W tym miejscu warto wspomnieć również o tym, że cofnięcie pełnomocnictwa nie wymaga zgody samego pełnomocnika.
Czy pełnomocnictwo notarialne musi zostać odwołane przed notariuszem?
Choć mogłoby się wydawać, że tak, żadne przepisy nie regulują takiego wymogu. Aby skutecznie cofnąć pełnomocnictwo notarialne, wystarczy złożyć stosowne oświadczenie pełnomocnikowi na takich samych zasadach, które opisałam powyżej.
Inne przyczyny wygaśnięcia pełnomocnictwa
Wcześniej wspomniałam o tym, że pełnomocnictwo wygasa (a więc traci swoją moc prawną) na przykład po upływie czasu, na jaki udzielono umocowania. Warto wiedzieć, że istnieją również inne przyczyny wygaśnięcia pełnomocnictwa, jak na przykład:
- ubezwłasnowolnienie całkowite pełnomocnika (przez co zostaje on pozbawiony możliwości dokonywania czynności prawnych zarówno w imieniu swoim, jak i mocodawcy),
- śmierć mocodawcy,
- śmierć pełnomocnika.
Jak odwołać pełnomocnictwo? Elementy oświadczenia o cofnięciu pełnomocnictwa
Choć nie są wskazane żadne szczególne regulacje, warto wyraźnie wskazać, co powinno zawierać takie oświadczenie o cofnięciu pełnomocnictwa. Są to przede wszystkim:
- data i miejsce sporządzenia dokumentu,
- dane mocodawcy i pełnomocnika,
- rodzaj udzielonego pełnomocnictwa i jego zakres oraz
- podpis mocodawcy
Skutki odwołania dla pełnomocnika
Pełnomocnik po odwołaniu z funkcji ma obowiązek zwrócić mocodawcy:
- dokument pełnomocnictwa, na podstawie którego dokonywał on czynności w jego imieniu oraz
- wszystkie inne dokumenty, których jest w posiadaniu w związku z pełnioną dotychczas funkcją.
Opracowała: Joanna Wieprzkowicz-Łyżeń
Źródło: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny